Letterlijk of figuurlijk? 

Dit zou een RIVM-promo voor minder griepbesmettingen kunnen zijn. In deze tijd van het jaar niet zo heel erg vreemd.

Maar in dit geval wordt het figuurlijk bedoeld: Veel van onze Taalwiel-adviezen kunnen overkomen als ‘open deuren’. Allemaal zaken die je allemaal al lang geleden geleerd hebt tijdens de opleiding! En die pas je allemaal toe, toch? Of sla je ze toch vaak over, om bijvoorbeeld tijd te winnen? Je moet tenslotte al aan zoveel denken tijdens je les. Of is het een tip waarvan je verwacht dat je leerlingen die toch niet nodig zullen hebben?

Toch heb ik onlangs mijn workshop voor collega’s over NT2-leerlingen in je klas wel met dit lesdoel gegeven: Op open deuren wijzen, en aangeven waarom die voor juist deze doelgroep zo effectief kunnen zijn. Want die NT2-leerlingen hebben vaak te maken met extra hobbels in hun leerproces.

Zelfs leerlingen die vanaf groep 1 op de basisschool het Nederlandse onderwijs hebben gevolgd kunnen hier baat bij hebben, want als zij een andere moedertaal hebben, is hun start-woordenschat gemiddeld de helft vergeleken met de kinderen met Nederlandse ouders. En aan het einde van de basisschool is hun woordenschat vergelijkbaar met die van een autochtone groep 6-er. (Dit kun je allemaal terugvinden in het Handboek voor NT2). 

Je hebt taal nodig, om taal te leren. 

Je moet woorden kennen om meer woorden te begrijpen, anders gaan ze over je hoofd heen. Hoe kijk jij naar een Scandinavische thriller? Af en toe vang je een woord op, maar de rest gaat langs je heen. En dankzij de ondertiteling kun je er alweer iets meer van maken. 

Bij sommige woorden uit jouw les hebben meertalige leerlingen ondertiteling nodig. Dan gaat de les niet over hun hoofd of langs ze heen.

Zo voelt het

Tijdens de workshop liet ik mijn collega’s een tekstje lezen uit een aardrijkskundeboek voor de brugklas. Vervolgens stonden daar twee vragen onder. De crux was dat de tekst in het Frans geschreven was (mijn collegadocenten Frans kregen een Noorse tekst) en kregen ze evenveel tijd als je normaal gesproken geeft in je les, bij een Nederlandse tekst. 

Zo konden mijn collega’s ervaren dat de vertaalslag die een meertalige leerling moet maken, ook meer tijd en energie vraagt. 

Na zo’n ervaring is de open deur om even te wachten met het geven van beurten na een vraag veel logischer, en kijk je ernaar met de ogen van je NT2-leerling.

Tel tot drie

Drie tellen stil zijn voordat je de eerste beurt geeft na een vraag kan deze leerlingen al helpen om de tekst beter te begrijpen en het antwoord te formuleren en ook hun vinger op te steken. Dat is een open deur. Maar wees eerlijk: maar hoe vaak stel je een vraag, zie je 5 vingers verschijnen en geef je die beurt gelijk? 

En geef je ook die beurt aan Vita, die nog wat moeilijk uit haar woorden komt, en soms net iets verkeerd heeft begrepen? Of ‘spaar’ je haar, en wil je haar beschermen tegen gezichtsverlies? Juist voor Vita kan het goed zijn om een antwoord over de lesstof te formuleren, de geleerde begrippen actief te gebruiken. 

 Zo kan Vita oefenen in spreken, en kan zij zien of ze de vraag goed heeft begrepen en de lessstof goed heeft opgepikt. Voor jou is het een check of de les niet over haar hoofd is gegaan en of je moet bijsturen. En dit geldt niet alleen voor Vita, maar ook voor Sander, die even denktijd kan gebruiken.

Als de klas onveilig is, ga tijdens het zelfstandig werken even langs, en stel die vraag dan 1-op-1.

Een open deur. Maar te belangrijk om niet op te wijzen.

Wil je meer open deuren met een NT2-blik bekijken?

 Lees onze blogs op HetTaalwiel.nl, of vraag een workshop aan bij jou op school.