#8 VO: Vaktaal en Voorlichting

Ik, Ryanne, geef NT2-ondersteuningslessen op een reguliere VO-school. De leerlingen krijgen de lessen op eigen aanvraag, en ze kunnen dan ook zelf aangeven wat ze nodig hebben. Dat kan variëren van grammatica, schrijven van teksten en verslagen, spreken en woordenschat. 

Vijf jongens uit Mavo-Havo-2, met Syrische en Poolse achtergronden, vroegen me onlangs om met hen de lesstof van Biologie door te nemen. Het was namelijk te snel voor ze gegaan in de biologieles. 

Vaktaal bij alle vakken = ook NT2

Ik bespreek vaker andere vakken met leerlingen. In de boeken van biologie, geschiedenis en aardrijkskunde staan veel teksten met nieuwe begrippen. Dan ga ik in op de woordenschat, begrijpend lezen en indien mogelijk een stukje inhoud. Zelfs bij wiskunde of natuurkunde kan ik soms taalkundige hulp bieden, hoewel de vakkennis daarvan niet mijn sterkste punt is.

Woordenschat in context

Het onderwerp dat de jongens in de biologieles behandelden was Voortplanting. De meeste leerlingen in een reguliere klas hebben al het nodige meegekregen van thuis of bij de Lentekriebels op de basisschool. Veel begrippen zijn al ter sprake gekomen, en tijdens de les kan de docent meer verdieping en details aanbrengen. 

Voor mijn groepje jongens bleek dat al een brug te ver te zijn. Ze snapten de begrippen niet en de samenhang ertussen. Dus de NT2-les werd een les woordenschat-in-context. 

Na de les, waarbij ik de eerste bladzijden met hen had doorgenomen en uitgelegd verlieten ze stralend mijn les.

Viertakt van Verhallen met de 3 UI-tjes

Wat heb ik gedaan tijdens die les? 

De Viertakt van Verhallen, met stap 1 en 2: Voorbereiden, semantisatie (inclusief de 3 UItjes): Ik heb plaatjes met praatjes en daadjes verbonden: Ik heb aangewezen en beeldend besproken hoe het werkt met menstruatie en zwangerschap (nee, dat ‘daadje’ ging me net te ver), eventueel met analogieën die wel betekenis voor hen hebben. 

De consolidatie (stap 3) kan verder plaatsvinden in de reguliere biologielessen waar verder gewerkt wordt met deze begrippen en getoetst (stap 4).

Cruciale open deuren

Wat fijn voor deze leerlingen was, dat ze vragen konden stellen in een veilige omgeving. En ik sloot aan bij hun startsituatie. Nieuwe didactische principes en geheime technieken? Nee, open deuren die in elke lerarenopleiding aan de orde komen. Maar voor deze leerlingen waren ze cruciaal om het begin van de lessenserie te begrijpen, zodat zij daarop voort kunnen bouwen bij de volgende lessen.

Leren leren

Ik heb ze geadviseerd om aantekeningen te maken in hun lesboek, zodat ze het bij het teruglezen zouden herkennen en dat daardoor de betekenis duidelijk zou blijven (herhaalde semantisatie). 

Een begrippenlijst kan ook heel goed werken. Het is dan handig om ofwel het woord met een omschrijving in het Nederlands op te laten schrijven, of het te vertalen naar de moedertaal. 

Dit laatste is vooral handig als deze lesstof al bekend is uit het thuisland. 

Laat de leerling daarna zelf een zin formuleren met het betreffende woord. (Consolidatie en actief gebruik van het begrip). Hij zal daarbij bepaalde associaties leggen, die voor sterkere geheugenroutes in het brein zorgen. Vooral emotionele associaties zijn heel sterk. 

Bij dit onderwerp, waarbij ik vaak refereerde naar hun eigen lichaam zat het wel goed met de associaties.

Wil je meer weten over de Viertakt van Verhallen of woordenschatonderwijs? Hierover komt binnenkort een blog.

Of vraag een workshop aan bij jou op school. Dan vertellen we je er alles over, en meer.