Als ik begrijp wat ik ....

Stel je voor: je komt in een nieuw land waar alles anders is. De mensen om je heen spreken een taal die je niet begrijpt, en je wilt niets liever dan meedoen, gesprekken voeren en nieuwe vrienden maken. Waar begin je? Twee dingen zijn essentieel: het uitbreiden van je woordenschat en het oefenen van je mondelinge taalgebruik. Deze twee gaan hand in hand.

Het belang van woordenschat en spreken
Laten we denken aan Mariam, een 8-jarige leerling uit Syrië die net naar Nederland is verhuisd. In haar eerste weken op school leert ze woorden als "huis", "fiets" en "school". Deze woorden vormen de basis. Hoe meer woorden ze kent, hoe beter ze korte zinnen kan maken, zoals "Ik ga naar school." Of: "Mag ik een appel?" Elke keer dat ze zo’n zin gebruikt, groeit haar zelfvertrouwen. Ze merkt dat ze mensen kan begrijpen en dat mensen haar begrijpen. Zo groeit ze niet alleen in taal, maar ook in verbinding met haar omgeving.

De uitdaging van lezen
Maar wat gebeurt er als Mariam begint met leren lezen? De eerste stap is technisch lezen: ze leert de klanken van de letters en het samenvoegen tot woorden, zoals "boom" en "kat".  Dat lukt vaak wel. Toch komt Mariam een probleem tegen. Nederlandse leesmethodes gebruiken woorden die ze niet kent. Ze leest een zin als "De hond rent in de tuin," maar wat is een "tuin"? Voor Mariam, en vele andere anderstalige leerlingen, is de taalachterstand het echte obstakel. Het technisch lezen is één ding, maar het begrijpen van wat je leest, dát is de uitdaging.

Als je begrijpt wat je …… leest!

Maar hoe maak je lezen leuk? Mariam ontdekt bijvoorbeeld een prentenboek waarin ze zelf korte stukjes kan lezen. De plaatjes helpen haar om te begrijpen waar het verhaal over gaat. Het verhaal past ook bij haar leeftijd: een avontuur over een kind dat met vrienden een schat zoekt. Ze krijgt er plezier in! Boeken zoals deze zijn te vinden via websites zoals Lappabooks, waar meertalige prenten- en voorleesboeken beschikbaar zijn, of via tips van Kinderboekenjuf, waar ideeën staan voor bewegend leren lezen.

Voor oudere leerlingen, zoals tieners of volwassenen die moeite hebben met de Nederlandse taal, verschijnen er gelukkig steeds meer boeken in eenvoudige taal. Een voorbeeld is de website Eenvoudig Communiceren, waar toegankelijke boeken te vinden zijn die aansluiten bij hun interesses. In bibliotheken staan deze boeken vaak op een aparte plank. 

En voor scholieren die voor hun lijst moeten lezen: veel boeken zijn ook als luisterboek verkrijgbaar via de app van de bieb, of online. Zo kunnen ze meelezen en luisteren, en wordt door de intonatie het verhaal vaak ook al veel duidelijker. 

Wist je dat kinderen tot 18 jaar gratis een bibliotheekabonnement kunnen krijgen? En voor studenten en scholieren zijn er vaak gereduceerde tarieven. Zo wordt lezen voor iedereen bereikbaar.